Vooraf
Bijna niet te doen, maar we proberen op deze pagina in vogelvlucht een algemeen beeld te geven van wapenhandel en wapenindustrie en de betrokkenheid van Nederland daarbij. We vermelden hier een aantal links van Stopwapenhandel.org, omdat deze in algemene zin snel een beeld daarvan geven. Bezoek vooral ook hun website! Er is veel meer te vinden, zij zijn goed geïnformeerd en het is zeer de moeite waard om hen te ondersteunen.
Rol van Nederland
Nederland is de 10e grote wapenexporteur in de wereld. Van elke twee euro die wereldwijd omgaat in de handel in wapens gaat er één euro via een financiële constructie door Nederland. De helft van de top honderd grootste wapenproducenten heeft een vestiging in ons land. Het kleine Nederland blijkt een spil te zijn in de internationale wapenhandel. Zie het rapport Atlas van de Wapenmacht. Bron: Stopwapenhandel.org.
Zie De financiële draaischijf in de Groene Amsterdammer van 30 juni 2021: Grote wapenproducenten zijn – ten minste op papier – in Nederland gevestigd en gebruiken het als tussenstation of doorsluisland voor militaire activiteiten. Naar aanleiding van dit artikel werden kamervragen gesteld, de nietszeggende en ontwijkende antwoorden van toen nog Staatssecretaris van Financiën Vijlbrief kun je hier vinden.
De kern van de antwoorden: de aanpak van belastingontwijking is een speerpunt van dit kabinet, belastingregels zijn de geëigende plek om belastingontwijking aan te pakken. Het bleef daarmee vrijblijvend, zonder concrete toezeggingen of maatregelen, laat staan dat er werd ingegaan op de inhoud van de vragen.
Oorlog als verdienmodel
Jonathan Witteman schreef op 14 september 2021 in de Volkskrant over de oorlogen die de V.S. voerden na de aanslagen van 9/11: 482 duizend doden en 8.043 miljard dollar. De cynische conclusie is ook dat waar wordt gevochten, wordt verdiend. En flink ook. Lees De cynische balans van 20 jaar oorlogvoeren na 9/11
Op Stopwapenhandel.org wordt ook gerefereerd aan de oorlog in Afghanistan: Kassa voor de wapenindustrie. Wapenbedrijven profiteerden rijkelijk van de meer dan 2 biljoen dollar die aan deze oorlog werd uitgegeven. Op deze pagina vind je ook een link naar de special van Vredesspiraal (december 2021) over Afghanistan. In de column van Mark Akkerman, medewerker bij Stopwapenhandel.org, wordt genoemd, dat de militaire industrie een heel scala aan nieuwe technologieën heeft ontwikkeld, zoals drones en andere autonome systemen, die hiervoor de middelen leveren. In Afhanistan is ook duidelijk geworden dat er sprake was van versnelling van het concept van privatisering van de oorlog. “De betrokkenheid van private bedrijven beperkt zich inmiddels al lang niet meer tot het leveren van middelen voor oorlog en bezetting. Beveiliging, bewaking, intelligence, advisering en allerlei logistieke diensten zijn in handen van een bloeiende industrie gelegd. Dit heeft onder meer grote gevolgen voor transparantie en aansprakelijkheid, toch al geen leidende waarden als het op militaire inzet aankomt. Op momenten waren er meer door de VS ingehuurde ‘private contractors’ dan Amerikaanse militairen in Afghanistan aan het werk. Dit beperkt zich niet tot de VS. Denk ook aan het door de Nederlandse krijgsmacht inhuren van het Israëlische wapenbedrijf Aerostar voor het uitvoeren van dronevluchten.”
Wapenhandel en wapenexport
Deze grafiek laat zien dat Nederland al sinds 1950 bij de top 10 van mondiale wapenexporteurs zit (publicatie in Business Insider, zie hier):
Documenten van de overheid over wapenexporten :
Het Nederlandse Wapenexportbeleid in 2019, jaarverslag: rapportage over de uitvoer van militaire goederen van de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en de minister van Buitenlandse Zaken.
Archief jaarrapporten wapenexportbeleid: In de jaarrapporten wapenexportbeleid staan de uitgangspunten, instrumenten en de procedures van het Nederlandse wapenexportbeleid. Daarnaast komt het karakter van de Nederlandse defensiegerelateerde industrie aan bod.
Wapenindustrie
Factsheet Militaire productie in Nederland door Stopwapenhandel.org op Wapenindustrie, geld en lobby
Lees hier over Wapenindustrie en kernwapens in Nederland van Stopwapenhandel.org
Actualiteit
De Koude oorlog lijkt weer op te leven rondom Oekraïne. De wapenindustrie spint weer garen bij dit escalerende conflict. Inmiddels is de oorlog een feit: op 24 februari 2022 ’s ochtends zijn Russische troepen Oekraïne binnengetrokken. Een afschuwelijke situatie die veel zorgen baart over wat er nu gaat gebeuren.
De Oekraïne vraagt het westen om extra wapens. Dit is een testcase voor het Europees wapenexportbeleid, dat bepaald dat geen wapens mogen worden geleverd aan crisisgebieden en landen in conflict. Lees verder: De-escaleren, geen wapens naar Oekraïne – Stop Wapenhandel.
