DJI Drone

Ogen op Oekraïne, de rol van drones in de oorlog

“Kiev heeft jou en je drone nodig op dit moment van woede!” Al daags na de Russische invasie in Oekraïne werden drone-bezitters met dit Facebook door het Oekraïense Ministerie van Defensie opgeroepen om hun drone te doneren. Ook werden ervaren dronepiloten gevraagd om mee te helpen de drones te bedienen.

Oekraïne heeft een bloeiende gemeenschap van drone-experts, van wie sommigen zijn opgeleid aan de National Aviation University of de nabijgelegen Kyiv Polytechnic University en vervolgens lokale startups voor drones en robotica oprichtten. Een openbare, op drones gerichte Facebook-groep die wordt beheerd door Troiak, telt meer dan 15.000 leden die tips uitwisselen over hoe ze Oekraïense troepen kunnen helpen.

Er werd massaal gehoor gegeven aan de oproep. Ook ondernemers doneerden massaal hun drones, zoals het in Kiev gevestigde industriële dronetechnologiebedrijf DroneUA, dat voor de oorlog hielp bij het leveren van dronediensten aan boeren en energiebedrijven. Ook een winkel in consumentendrones in de hoofdstad stelde de hele voorraad van zo’n 300 drones (van het Chinese merk DJI) ter beschikking. Anderen werken eraan om meer drones over de grens te krijgen van vrienden en collega’s in Polen en elders in Europa.

Eyes On Ukraine

Ook vanuit Nederland kwam onder de naam “Eyes On Ukraine” een inzamelingsactie op gang. Eyes on Ukraine wil zoveel mogelijk drones in de lucht krijgen boven de plaatsen in Oekraïne waar wordt gevochten.

EyesOnUkraine

Zodat in deze oorlog de waarheid niet sneuvelt. Als mensen ter plekke met drones kunnen filmen, kijken we allemaal mee. Dan wordt het veel moeilijker om aanvallen op burgerdoelen of gebruik van clustermunitie te ontkennen. Eyes on Ukraine wil zoveel mogelijk drones in de lucht krijgen boven de plaatsen in Oekraïne waar wordt gevochten. Zodat in deze oorlog de waarheid niet sneuvelt. Als mensen ter plekke met drones kunnen filmen, kijken we allemaal mee. Dan wordt het veel moeilijker om aanvallen op burgerdoelen of gebruik van clustermunitie te ontkennen.

Waarom drones?

Ook nu al krijgen we overal video’s te zien van burgers die met hun telefoon opnames maken. Dit is lastig en gevaarlijk. Met een telefoon moet je dicht in de buurt zijn, dus kun je gezien en beschoten worden. Een drone bestuur je op afstand en eventueel verborgen. Dat is dus veel veiliger. Ook geeft een opname vanuit de lucht zowel een overzicht van de situatie als de details. Er wordt door de Oekraïners om gevraagd.

DJI drones worden klaargemaakt
De DJI drones worden klaargemaakt, de accu’s opgeladen, voor levering aan Oekraïne

„Het zijn heel kleine drones, nog geen 250 gram, en niet groter dan een merel. Ze kunnen verder niets dragen, geen wapens, maar ze hebben een goede camera, zijn gemakkelijk te besturen, en zijn windbestendig. Vanaf 100 meter hoogte kun je de situatie op de grond goed in beeld brengen, en op die hoogte zijn ze nauwelijks te zien of te horen”, zegt Bas Könning van Eyes on Ukrain. In Eenvandaag op 5 april ging het over deze drones (vanaf minuut 11:43):

Wat doen de drones?

Met de hobbydrones kunnen Oekraïense strijdkrachten een kijkje nemen achter allerlei obstakels die hun normale gezichtsveld beperken. Dit kan cruciale informatie opleveren over de locatie van Russische troepen en daarbij ook kwetsbare eenheden en aanvoerlijnen blootleggen. Ze kunnen ook worden gebruikt om te waarschuwen voor naderende vijandelijke troepen, zodat burgers weten waar en wanneer ze moeten vluchten en dekking zoeken.

In tegenstelling tot de veel grotere in Turkije gebouwde Bayraktar gevechtsdrones die Oekraïne in zijn arsenaal heeft, worden kant-en-klare consumentendrones niet veel gebruikt als wapens, maar ze kunnen krachtige verkenningstools zijn. Burgers hebben de luchtcamera’s gebruikt om Russische konvooien te volgen en vervolgens de beelden en GPS-coördinaten door te geven aan Oekraïense troepen. Sommige machines hebben nachtzicht- en warmtesensoren.

Levensgevaarlijk

Er is echter wel een keerzijde: DJI, de toonaangevende leverancier van consumentendrones in Oekraïne en de rest van de wereld, levert een detectie-systeem dat gemakkelijk de locatie van een onervaren drone-operator kan bepalen.

operatorconsole

DJI verkoopt dit drone-detectieplatform, AeroScope genaamd, aan iedereen die drones en/of operators wil opsporen. Het systeem is bedoeld om politie- en luchtvaartautoriteiten – inclusief klanten in zowel Rusland als Oekraïne – een hulpmiddel te geven om drones te detecteren die in hun directe luchtruim vliegen. AeroScope kan daarbij niet alleen de drone detecteren, maar ook de locatie van de operator: degene op de grond die de besturingsunit van de drone bedient.

Aanslagen

Het is een bekend gegeven dat terroristen ook gebruik maken van drones zowel voor verkenningsvluchten als ook drones met explosieven bij aanslagen. Er bestaat apparatuur die de bron van radiosignalen kan opsporen. Zo worden geïmproviseerde bommen (IED’s – improvised explosive devices) die onder drones bevestigd kunnen zijn, vaak middels RF-signalen op afstand tot ontploffing gebracht. Om dat te voorkomen kan het zijn dat iedere bron van verdachte radiostraling in Oekraïne door de Russen direct wordt opgespoord en geëlimineerd.

Wereldwijd maken regeringen zich overigens grote zorgen over de opmars van drones. In de handen van kwaadwillenden kunnen de toestellen niet alleen ingezet worden om aanvallen voor te bereiden, maar mogelijk ook gebruikt worden om zeer gericht explosieven af te leveren. Er wordt dan ook hard gewerkt aan diverse anti-drone maatregelen, waaronder stoorzendershackingstraalkanonnenlaserwapens en interceptordrones uitgerust met vangnetten.

Tegenmaatregelen

Ondertussen vertelden Oekraïense drone-experts dat ze er alles aan doen  om operators te leren hoe ze hun eigen locatie kunnen beschermen. “Er zijn een aantal trucs waarmee je het beveiligingsniveau kunt verhogen wanneer je ze gebruikt”, vertelt Denys Sushko, hoofd operaties bij het eerder genoemde industriële dronetechnologiebedrijf DroneUA.

Een van de mogelijkheden, die ook door EyesOnUkraine wordt toegepast is de DJI drones uitrusten met andere firmware. Andere systeem-software, die ervoor zorgt dat AeroScope niet meer werkt door alle DJI-merk identificaties eruit te halen. Ook wordt de Geofencing uitgeschakeld, waardoor de drone zijn exacte locatie niet meer kan gebruiken. Geofencing moet ervoor zorgen dat drones niet kunnen opstijgen bij vliegvelden en nofly-zones (NFZ). Met wat aanpassingen (zogenaamde NFZ mod’s: modificaties van de nofly-zone techniek) kan geofencing worden misleid. Vaak wordt daarbij ook het GPS systeem misleidt, wat het overigens ook een stuk lastiger maakt om met de drone te vliegen.

Bayraktar TB2 drone
Bayraktar TB2 Drone van het Oekraïense leger

Gevechtsdrones

Oekraïne heeft zelf behoorlijk geavanceerde drones ontwikkeld met een range van 1600 km, via Ukrspecsystems. Maar in de oorlog wordt vooral de Turkse Bayraktar TB2 als gevechtsdrone ingezet.

Toen de oorlog startte, had Oekraïne al een twintigtal van deze drones. Daar is onlangs nog een levering bijgekomen, maar over cijfers wordt niet meer gecommuniceerd. De fabrikant is Baykar, een Turks defensiebedrijf. Dat wordt geleid door de familie Bayraktar, van wie zoon Selçuk (42) chief technology officer is. Hij wordt beschouwd als architect van Turkije’s eerste eigen droneprogramma en staat door zijn huwelijk met Erdogans dochter Sümeyye (36) heel dicht bij de president. Ook broer Bayraktar zit in het bedrijf.

Tien keer goedkoper dan Amerikaanse

Een TB2 kost om en nabij de 5 miljoen euro per stuk, 10 miljoen inclusief bewapening en randapparatuur. Dat is tien keer goedkoper dan een Reaper, de Amerikaanse concurrent.

Bayraktar drone specs

Nederland heeft een 4-tal Reaper MQ-9 drones aangeschaft, en inmiddels ook ervoor gekozen om deze te bewapenen. De Reaper is wel dubbel zo snel en kan veel meer bewapening dragen. Maar hij is ook dubbel zo groot, wat niet altijd een voordeel is. De Bayraktar TB2-drone is het pronkstuk van de groeiende Turkse defensie-industrie, zeker sinds de succesvolle inzet in Syrië, Libië en Azerbeidzjan. De TB2 heeft het militaristische Turkse buitenlandbeleid mogelijk gemaakt. De drone heeft een bereik van 32 kilometer en is bewapend met vier lasergeleide raketten van Turkse makelij.

Eurasiantimes.com wist op 8 april 2022 te melden dat het Amerikaanse Ministerie van Defensie de Bayraktar TB2-drones in Oekraïne gaat bewapenen met lasergestuurde raketten om Russische tanks met uiterste nauwkeurigheid onder vuur te nemen. De TB2-drones zijn succesvol ingezet door het Oekraïense leger. Met de drones zijn Russische BUK-lanceerinstallaties voor middellange afstandsraketten (SAM) vernietigd. De laatste tijd kwamen er minder meldingen van succesvolle TB2-aanvallen. Wel van het geïdentificeerde doelen en het inroepen van artillerie om de doelen te vernietigen. Dit kan er op wijzen dat er een gebrek is aan de lasergeleide MAM-raketten die door Turkije bij de drones worden geleverd.

Links

Gaan hobby-drones het verschil maken in Oekraïne? – Rusland/Oekraïne – Kennis – Engineersonline.nl

Turkije exporteert de populaire TB2-drone gretig naar buitenlandse conflictgebieden (volkskrant.nl – 21 januari 2022)