Vooraf
Dit artikel is eerder verschenen in La Jornada, geschreven door Rosa Miriam Elizalde. Het is vertaald door DeWereldMorgen Vertaaldesk en op maandag 26 mei 2025 onder de Creative Commons licentie gepubliceerd. Onderaan de pagina nemen we een aantal links op, die in het oorspronkelijke artikel zijn vermeld. Big Tech is zich aan het invechten in het Amerikaanse Militair Industrieel Complex, informatie daarover komt maar mondjesmaat naar buiten. De Amerikaanse overheid, onder leiding van het Ministerie van Defensie, investeert steeds meer in kunstmatige intelligentie (AI), met het doel dat de VS hegemonie krijgt op het gebied van AI. Big Tech probeert niet alleen een graantje mee te pikken, het zijn ‘onze’ data waarmee ze hun AI-modellen trainen.
Facebook trekt ten oorlog: Zuckerberg’s nieuwste front
Meta Platforms Inc. (Meta), het moederbedrijf van Facebook, Instagram, WhatsApp en Threads heeft een directe campagne gestart om zich diep te integreren in het militaire apparaat van de VS. De grote technologiebedrijven verbergen hun militaire allianties niet langer: oorlog is big business en Meta duikt er vol in.
Volgens Forbes heeft Zuckerbergs imperium reeds voormalige functionarissen van het Pentagon (het ministerie van defensie) en nationale veiligheidsadviseurs aangetrokken, waaronder Francis Brennan, voormalige medewerker van Trump. Het doel is duidelijk: de banden met de staat en het leger aanhalen.
Deze koerswijziging valt samen met het openstellen van Meta’s opensource model voor kunstmatige intelligentie: Large Language Model Meta AI (LLaMA). Dit model is voortaan beschikbaar voor militaire en inlichtingendiensten, en voor overheidscontractanten zoals Lockheed Martin, Booz Allen, Leidos of Palantir.
“Het internet werd voor het voeren van oorlogen gebouwd en het heeft die functie nooit opgegeven”
Meta verantwoordt deze stap als een bijdrage aan de “wereldwijde democratische veiligheid” – een nauwelijks verhulde verwijzing naar de concurrentie met China.
Digitaal-militair-industrieel complex
Eigenlijk is dit geen verrassing. Bedrijven als Meta bewegen zich doelbewust richting integratie in het digitaal-militair-industrieel complex. Dit is een evolutie van het klassieke militair-industrieel complex dat president Dwight D. Eisenhower in 1961 beschreef, maar dan aangepast aan het tijdperk van digitale technologie, AI en informatieoorlogvoering.
In zijn boek New Dark Age: Technology and the End of the Future (2018) hekelt James Bridle de verwevenheid tussen het militaire en het civiele domein. Technologieën zoals AI, gezichtsherkenning, massasurveillance-algoritmen en systemen voor cyberdefensie, die oorspronkelijk uit militaire contracten voortkomen, worden vervolgens in de civiele en commerciële sector toegepast.
Uiteindelijk, zo stelt Bridle, “werd het internet voor het voeren van oorlogen gebouwd en het heeft die functie nooit opgegeven”. Nu hebben technologieplatforms echter openlijk hun banden met het leger en hun schaamteloze verbondenheid met de staat bekend gemaakt.
Van het VS-overheidsapparaat weten we dat het de voornaamste financier is van innovatie via overheidscontracten, vooral dan met het Pentagon, de NAVO en bevriende regeringen.
VS-leiderschap veiligstellen
Deze herconfiguratie vindt plaats te midden van een forse toename van de overheidsuitgaven van de VS aan AI, geleid door het ministerie van defensie. Het doel is duidelijk: VS-dominantie in de mondiale AI-wedloop waarborgen.
Volgens een rapport van de rechts-conservatieve denktank Brookings Institution van maart 2024 steeg de waarde van AI-overheidscontracten tussen augustus 2022 en augustus 2023 met maar liefst 1200 procent, van 355 miljoen naar 4,6 miljard dollar. Het Pentagon tekende 95 procent van die contracten, goed voor 657 deals in één jaar.
Microsoft heeft geavanceerde AI- en clouddiensten geleverd aan het Israëlische leger voor gebruik in de oorlog tegen Gaza.
Hieruit ontstonden projecten zoals de Joint Enterprise Defense Infrastructure – een project van het Pentagon voor het beheer van militaire cloudtechnologie waar Amazon en Microsoft om streden – en het gebruik van private satelliettechnologie zoals Starlink (eigendom van Musk) en digitale data voor militaire inlichtingen.
Ook algoritmische surveillance – uitgevoerd met medewerking van Facebook, Twitter en Google – en contracten van OpenAI en Anthropic voor de aanpassing van hun modellen aan militaire toepassingen zijn sprekende voorbeelden.
Gaza
Op 19 mei meldde Microsoft dat het geavanceerde AI- en clouddiensten aan het Israëlische leger heeft geleverd voor gebruik in de oorlog tegen Gaza.
Deze wending markeert de overgang van een experimentele fase met kleinere pilootprojecten naar een massale en strategische fase van implementatie, gekenmerkt door grote raamovereenkomsten die technologie op grote schaal moeten uitrollen in een militaire context.
Volgens Brookings gedraagt de federale AI-markt zich in de praktijk “chaotisch en gefragmenteerd” en wordt ze gedreven door militaire logica in plaats van door civiele of regelgevende principes.
De integratie van Meta in het militaire apparaat is een schoolvoorbeeld van “technoautoritarisme vermomd als innovatie”
Meta’s integratie in het militaire apparaat is dus geen toeval, maar een schoolvoorbeeld van wat analist Evgeny Morozov omschrijft als “technoautoritarisme vermomd als innovatie”: een nieuw tijdperk waarin de grenzen tussen civiel en militair, tussen publiek en privaat, wellicht voorgoed vervagen.
Meta, met haar dominantie in sociale media, meeslepende technologieën 1) en taalmodellen, is een sleutelpion in deze opkomende militaire architectuur.
Zoals de hertog van Marlborough 2) is Zuckerberg ten oorlog getrokken – en wie weet welke andere duistere zaken hij en zijn cybermaatjes nog zullen aanrichten.
Rosa Miriam Elizalde is Cubaanse journaliste en communicatiewetenschapper. Ze is auteur van verschillende boeken. Dit artikel verscheen eerder in La Jornada.
Links
Aanvullende verwijzingen:
Meta’s Military Ambitions Take Shape Under Trump Administration
Microsoft says it provided advanced AI to Israeli military for war | AP News
How US tech giants’ AI is changing the face of warfare in Gaza and Lebanon | AP News
The evolution of artificial intelligence (AI) spending by the U.S. government
Wie houdt Big Tech in het oog? “Journalistiek is aan een update toe” – DeWereldMorgen.be, citaat uit dit artikel: “De kern van de waakhondfunctie is dat journalisten onafhankelijke mensen en bedrijven met macht kunnen controleren. Dat betekent ook: kritisch verslag doen van Big Tech en de impact die deze bedrijven hebben op onze samenleving. Als media dat goed doen, ontstaat publieke druk. Bedrijven worden dan gedwongen zich te verantwoorden – en dat is essentieel, want formele sancties of politieke maatregelen laten vaak op zich wachten.”
- Meeslepende (‘immersive’) technologieën zijn digitale technologieën die gebruikers het gevoel geven dat ze volledig zijn ondergedompeld in een virtuele of verrijkte omgeving. Ze bootsen de werkelijkheid na of creëren een alternatieve werkelijkheid waarin mensen kunnen interageren alsof ze er fysiek aanwezig zijn. Een gekend voorbeeld is Virtual Reality (VR) die gebruikers in een volledig virtuele wereld brengt via een VR-bril.[↩]
- Het volkslied “Marlborough s’en va-t-en guerre” was destijds wijdverspreid in Europa en werd zelfs als wiegelied gebruikt aan het Franse hof. Het lied met de bekende melodie verwijst naar John Churchill, hertog van Marlborough (1650–1722). Dat was een Engelse legeraanvoerder en staatsman die vooral bekend staat om zijn rol in de Spaanse Successieoorlog (1701–1714). Op basis van dit volkslied heeft de Spaanse componist en gitarist Fernando Sor zijn ‘Introduction et Variations sur l’air Marlborough s’en va-t-en guerre’ gecomponeerd.[↩]
