Afgevaardigde Ilhan Omar, mensenrechtenadvocaat Steven Donziger en Daniel Ellsberg hebben een oproep gedaan aan president Biden om volledige gratie te verlenen aan Daniel Hale. Daniel Ellsberg lekte vijf decennia geleden geheime informatie over de Amerikaanse oorlog in Vietnam naar de New York Times in wat bekend werd als de Pentagon Papers. Zij deden deze oproep op een persconferentie op 15 december 2022.
Daniel Hale werkte tussen 2009 en 2013 als inlichtingenanalist van de luchtmacht en medewerker van het Pentagon. Hij begon in 2012 in Afghanistan met het identificeren, volgen en richten van ‘hoogwaardige’ terrorismeverdachten terwijl hij samenwerkte met de Joint Special Operations Task Force van het Amerikaanse Ministerie van Defensie. Tijdens zijn werk als drone-analist bij de Amerikaanse luchtmacht in Afghanistan was hij getuige van aanvallen op onschuldige burgers.
Dit bleef aan hem knagen. Hij voelde zich moreel verplicht om de waarheid te vertellen over het drone-programma van de Verenigde Staten.
The Drone Papers
Na zijn eervol ontslag kreeg Hale contact met een journalist, aan wie hij documenten onthulde die aantoonden dat het drone-moordprogramma niet, zoals het leger beweerde, het aantal burgerslachtoffers minimaliseerde. Het drone-moordprogramma was gericht op vermoedelijke ‘vijandelijke strijders’.
De documenten vormden de basis voor het uitgebreide rapport van The Intercept getiteld “The Drone Papers“. Ze toonden aan dat gedurende een periode van vijf maanden in Afghanistan bijna 90% van de mensen die door het droneprogramma werden gedood, niet de beoogde doelen waren.
Hale werd aangeklaagd door een grand jury en in 2019 gearresteerd op basis van een reeks aanklachten in verband met de ongeoorloofde openbaarmaking van nationale defensie- en inlichtingeninformatie en diefstal van overheidseigendommen. Naast documenten met betrekking tot hoe de regering haar drone-aanvalsdoelen kiest – en informatie waarin wordt beschreven hoe vaak mensen die niet het beoogde doelwit van die aanvallen zijn toch worden gedood – werd Hale ook in verband gebracht met de vrijgave van een geheime, hoewel niet-geclassificeerde, rulebook-details hoe de Amerikaanse regering individuen in haar uitgestrekte systeem van ‘watchlists’ plaatst. Hij werd in juli 2021 veroordeeld tot 45 maanden gevangenisstraf wegens overtreden van de spionagewet. Rechter O’Grady zei dat Hale niet werd gestraft voor het vertellen van de waarheid, maar voor het stelen van overheidsdocumenten die die waarheid onthulden. Hij wordt vastgehouden in een “Communication Management Unit” (CMU) in de Amerikaanse gevangenis, Marion in het zuiden van Illinois. Een CMU is een speciale gevangenis waarin de communicatie van gedetineerden met hun familie en de buitenwereld ernstig beperkt wordt. De CMU’s hebben de bijnaam ‘ Klein Guantanamo ‘.
De documenten bieden een ongebruikelijke inkijk in het besluitvormingsproces achter de drone-aanvallen en andere operaties van deze grotendeels geheime oorlog. Ze tonen aan hoe de regering-Obama haar dodenlijst van terreurverdachten in Jemen en Somalië opstelde en goedkeurde dat deze via drone-aanvallen vermoord mochten worden.
ISR
De documenten zijn afkomstig van een studie, uitgevoerd door de Intelligence, Surveillance en Reconnaissance (ISR) Task Force van het Pentagon. Duidelijk werd dat de president zelf (POTUS: President of The United States) eindverantwoordelijk was voor de illegale moord-operaties, waarbij men vermoedelijke terroristen standrechtelijk probeerde te executeren. De documenten maakten duidelijk dat dit in Afghanistan in 90% van de gevallen misging en dat onschuldige burgers werden gedood.
De ISR-studie betreurde de beperkingen van het drone-programma en pleitte voor meer geavanceerde drones en inzet van andere militaire middelen, zoals bewakingsvliegtuigen en marineschepen, om het bereik van bewakingsoperaties die nodig zijn voor gerichte aanvallen te vergroten. Daarbij werd overigens wel geadviseerd om meer verdachte terroristen gevangen te nemen en te ondervragen in plaats van ze te doden bij drone-aanvallen. De documenten maken duidelijk dat de Verenigde Staten een wereldwijde surveillance nastreven, waarbij ze al hun militair materieel in kunnen zetten: een nieuwe wereldwijde architectuur om clandestiene acties uit te voeren en domweg iedereen vermoorden die als bedreigend voor de Amerikaanse belangen werd gezien. De CIA speelde bij dit alles een belangrijke rol.
Antiterrorisme
“De drone-campagne op dit moment gaat eigenlijk alleen maar over moorden. Als je de uitdrukking ‘capture/kill’ hoort, is capture eigenlijk een verkeerde benaming. In de dronestrategie die we hebben, is ‘capture’ een kleine letter ‘c’. We nemen geen mensen meer gevangen”, vertelde luitenant-generaal Michael Flynn, voormalig hoofd van de Defense Intelligence Agency, aan The Intercept . “Ons hele Midden-Oostenbeleid lijkt gebaseerd te zijn op het afvuren van drones. Dat is wat deze regering besloot te doen in haar antiterrorismecampagne. Ze zijn gecharmeerd van het vermogen van speciale operaties en de CIA om een man midden in de woestijn in een of ander waardeloos dorpje te vinden en een bom op zijn hoofd te laten vallen en hem te doden.” Zie “Find, Fix, Finish”.
Geolocaliseren
De documenten laten een buitensporige explosie van watchlisting zien – van mensen in de gaten houden en ze op lijsten plaatsen en doodvonnissen toewijzen zonder enige vorm van proces. Eén document, geclassificeerd als topgeheim, laat zien hoe de “terreur-watchlist” verschijnt op de beeldschermen van personeel dat drone-operaties uitvoert, waarbij de unieke codes gekoppeld worden aan simkaarten van mobiele telefoons en handsets van specifieke personen om ze te geolocaliseren. Met deze codes konden de operators van de drones de exacte vliegcoördinaten invoeren naar de positie van aldus ter dood veroordeelde personen. Met als gevolg talloze onschuldige burgerslachtoffers, niet alleen door foute inlichtingen maar vooral ook doordat de drone-aanvallen niet zo precies waren als de regering Obama wilde doen voorkomen. De documenten onthullen ook dat moordoperaties vaak afhankelijk waren van schaarse hoeveelheden inferieure ‘intelligence’ informatie. Maar ook dergelijke moorden werden opgevoerd als EKIA: Enemy Killed In Action.
Find Fix Finish
De “find, fix, finish“-doctrine die Amerika’s post-9/11 oorlog heeft aangewakkerd, werd steeds verfijnder en geïnstitutionaliseerd. Of het nu gaat om het gebruik van drones, nachtelijke invallen of geheime operaties, de documenten leggen de normalisering van moord ( ‘Finish’) bloot als een centraal onderdeel van het Amerikaanse antiterrorismebeleid.
Geheime oorlogsvoering
De onthulling van de Drone Papers bieden een historische context voor hoe het Amerikaanse leger opereert via drone-aanvallen en geheime operaties: een voortdurende onconventionele oorlog. Zoals Edward Snowden blootlegde hoe de Amerikaanse inlichtingendiensten illegaal opereren om inlichtingen te verzamelen middels geheime spionageactiviteiten, zo maakte Daniel Hale inzichtelijk hoe Amerika via het drone-programma een moordmachine optuigde. Hij openbaarde daarbij ook het ‘rulebook’ waarin het parallelle rechtssysteem wordt beschreven voor het op een ‘watchlist’ plaatsen van mensen en het categoriseren van hen als bekende of verdachte terroristen. Onder deze regels kunnen mensen, inclusief Amerikaanse burgers, worden uitgesloten van vliegen of worden vastgehouden op luchthavens en aan de grenzen, terwijl hen elke mogelijkheid wordt ontzegd om regeringsverklaringen over hen aan te vechten. De onthulling van het ‘watchlisting rulebook’ leidde tot tientallen rechtszaken en belangrijke gerechtelijke overwinningen voor de bescherming van burgerlijke vrijheden.
Klokkenluider Hale
Zoals gebruikelijk is geworden in de VS, werd Hale aangeklaagd op grond van de spionagewet. Onder deze zeer controversiële wet uit 1917 wordt beklaagden het recht ontzegd om het publiek te informeren over illegale acties en onwettelijke operaties van de overheid. President Barack Obama gebruikte de anti-spionagewet als een instrument om klokkenluiders aan te pakken. De regering Trump zette deze praktijk voort en nu ook de regering Biden.
“De gevangenisstraf van Hale is een ander tragisch voorbeeld van hoe de regering de spionagewet misbruikt om vermeende journalistieke bronnen als spionnen te bestraffen, een praktijk die mensenrechten, persvrijheid en democratie ernstige schade toebrengt.”, aldus Intercept-hoofdredacteur Betsy Reed bij de veroordeling van Hale. Bij zijn veroordeling leverde Hale een handgeschreven verklaring in, waarin hij de beweegredenen achter zijn acties uiteenzette.
In levendige details herinnerde Hale zich zijn eigen ervaring met het lokaliseren van doelen voor Amerikaanse drone-aanvallen. Volgens sommige schattingen hebben Amerikaanse drone-operaties in het buitenland, uitgevoerd door zowel het leger als de CIA, sinds 2004 tussen de 9.000 en 17.000 mensen gedood, waaronder maar liefst 2.200 kinderen en meerdere Amerikaanse burgers. “Met oorlogsvoering met drones zijn soms negen van de tien doden onschuldig”, zei Hale bij de zitting, “je moet een deel van je geweten doden om je werk te doen.”
