Deze pagina bevat een vertaling van het artikel Globally, the military sector is estimated to generate around six per cent of all CO2 emissions – Economy and ecology | IPS Journal (ips-journal.eu). Het artikel geeft de urgentie aan om ook de militaire sector, inclusief de oorlogsvoering, te betrekken in het klimaatdebat.
De oorlog van Rusland tegen Oekraïne heeft de klimaatcrisis van de agenda verdrongen. Maar we hebben een staakt-het-vuren en wereldwijde demilitarisering nodig voor een wereld van 1,5° C.
Oorlog brengt dood en verderf, niet in de laatste plaats voor het milieu en het klimaat. De Russische invasie van Oekraïne is een deprimerende herinnering aan dat feit en vergroot de toch al enorme wereldwijde CO2-voetafdruk van de militaire sector nog verder. Bovendien herbergen de Oost-Oekraïense steden waar gevechten plaatsvinden infrastructuur voor fossiele brandstoffen, zoals chemische fabrieken, olieraffinaderijen en kolenmijnen, waarvan de bombardementen een cocktail van giftige stoffen produceren die verwoestende gevolgen heeft voor het milieu. Pogingen om de twee partijen te bewapenen verbruiken bovendien materialen en middelen die anders gebruikt zouden kunnen worden om de klimaatcrisis aan te pakken.
Impact van militaire sector en oorlogen
Gebaseerd op de wereldwijde C02-budget, heeft de mensheid minder dan acht jaar om ervoor te zorgen dat ze haar doelstelling van 1,5 graad opwarming nog steeds haalt. Daarvoor moeten we dringend hervormingen doorvoeren op alle gebieden, om ‘systemische verandering’ te bewerkstelligen, zoals het IPCC-rapport van begin april stelt. De militaire sector komt in dit bijna 3.000 pagina’s tellende document echter nauwelijks aan bod, het woord ‘militair’ komt slechts zes keer voor. Je zou dus kunnen concluderen dat de sector weinig relevant is voor de klimaatcrisis.
De werkelijkheid is nogal anders. Het gebruik van militaire hardware resulteert in enorme hoeveelheden uitstoot. Tijdens de oorlog in Oekraïne werden alleen al in de eerste vijf weken 36 Russische aanvallen op infrastructuur voor fossiele brandstoffen geregistreerd, wat leidde tot langdurige branden waarbij roetdeeltjes, methaan en C02 in de atmosfeer vrijkwamen, terwijl ook aan Russische zijde de olie-infrastructuur in brand stond. De olievelden die in 1991 tijdens de tweede Golfoorlog in brand werden gestoken, droegen in dat jaar voor twee procent bij aan de wereldwijde uitstoot .
Hoewel de uitstoot van broeikasgassen een van de belangrijkste effecten van oorlog is, hangt de uitgestoten hoeveelheid af van de duur van het conflict en van de tanks, vrachtwagens en vliegtuigen die worden gebruikt. Een ander probleem is de vervuiling van ecosystemen die CO2 vastleggen. Medewerkers van de Oekraïense milieu-inspectie verzamelen momenteel water- en bodemmonsters in de gebieden rond beschoten industriële installaties.
Militaire emissies
De gevolgen voor het klimaat kunnen catastrofaal zijn. Volgens een studie van de organisatie Oil Change International was de oorlog in Irak verantwoordelijk voor 141 miljoen ton C02 equivalente uitstoot tussen de uitbraak in 2003 en de publicatie van het rapport in 2008. Ter vergelijking: zo’n 21 EU-lidstaten stootten minder CO2 equivalent uit in 2019, met slechts zes staten die in de buurt van dat getal komen.
Wereldwijd genereert de militaire sector naar schatting ongeveer zes procent van alle CO2-uitstoot.
Ook de naoorlogse wederopbouw levert aanzienlijke emissies op. Schattingen suggereren dat de wederopbouw in Syrië zal leiden tot 22 miljoen ton CO2-uitstoot . Ook de wederopbouw in Oekraïne zal enorme hoeveelheden middelen vergen. Op het World Economic Forum in Davos verklaarde president Volodymyr Zelensky dat er maandelijks minstens 5 miljard dollar aan wederopbouwfinanciering nodig was. Alles moet dus in het werk worden gesteld om een onmiddellijk staakt-het-vuren te bereiken – zowel in het belang van het klimaat als om verder menselijk leed te voorkomen.
Emissies van strijdkrachten en militair materieel veroorzaken wereldwijd aanzienlijke milieuschade. Toch werden militaire CO2-emissies, onder druk van de VS, uitgesloten van klimaatverdragen zoals het Kyoto-protocol van 1997 en het Akkoord van Parijs van 2015. Daardoor maken ze geen deel uit van hun bindende afspraken en worden ze ook niet systematisch onderzocht. noch transparant gepubliceerd. Door het daaruit voortvloeiende gebrek aan gegevens kunnen we slechts vage schattingen maken van de impact van de militaire sector op de opwarming van de aarde.
Volgens een studie van Neta Crawford, mededirecteur van het Cost of War – project aan de Brown University , levert alleen het Amerikaanse ministerie van Defensie een grotere bijdrage aan de klimaatcrisis dan individuele landen als Zweden of Portugal. Dit maakt het de grootste institutionele bron van broeikasgassen ter wereld. Wereldwijd genereert de militaire sector naar schatting ongeveer zes procent van alle CO2uitstoot.
De rol van Duitsland
Met zijn nieuwe fonds van 100 miljard euro voor het leger lijkt Duitsland bereid verdere verstrekkende gevolgen voor het klimaat te accepteren. Deze militaire investering legt een beslag op financiële en intellectuele middelen, waardoor het zeer onwaarschijnlijk wordt dat de 1,5-graden doelstelling wordt gehaald. Dat landen zich beter willen beschermen tegen mogelijke Russische agressie is begrijpelijk. Maar het publieke debat over deze kwestie moet een evenwicht vinden tussen een onzekere toename van de veiligheid en een vermindering van ons vermogen om klimaatverandering te bestrijden.
Het Duitse leger was al verantwoordelijk voor ongeveer 4,5 miljoen ton CO2-equivalente uitstoot in 2019, aanzienlijk meer dan de 2,5 miljoen ton die door de burgerluchtvaart in Duitsland werd bijgedragen . Dit wordt nu verhoogd. Slechts één van de bij Lockheed Martin bestelde F-35-jets stoot ongeveer 28 ton CO2-equivalent per tank brandstof uit. Ter vergelijking: de gemiddelde jaarlijkse emissievoetafdruk in Duitsland is 11,2 ton per hoofd.
De inkomsten uit de verkoop van fossiele brandstoffen zorgen voor voortdurende financiering van de Russische aanvalsoorlog. Van 24 februari tot 24 april 2022 had de export van fossiele brandstoffen van het land via zeeroutes en pijpleidingen een geschatte waarde van € 58 miljard. De EU is goed voor 70 procent van dat totaal, ofwel 39 miljard euro, terwijl Duitsland de grootste importeur van Russische fossiele brandstoffen is met een waarde van 8,3 miljard euro. Onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen is dus een factor in zowel de klimaatcrisis als de invasie van Oekraïne.
En toch gebruiken vertegenwoordigers van politiek en bedrijfsleven de oorlog als excuus om de noodzakelijke sociaal-ecologische transformatie uit te stellen. Terwijl bedrijven die nog steeds vastzitten in het tijdperk van fossiele brandstoffen – zoals BP, Shell en Saudi-Aramco – recordwinsten boeken, gaat de klimaatcrisis onverminderd voort.
Meer wapens betekent meer schade aan het klimaat, niet meer veiligheid.
Mensen als Rheinmetall en NAVO-chef Jens Stoltenberg pleiten misschien voor klimaatneutrale oorlogsvoering met behulp van milieuvriendelijke tanks en waterstofbrandstof, maar dit is zeker niet het antwoord. Westerse strijdkrachten, veiligheidsexperts en wapenfabrikanten zijn zich terdege bewust van het belang van klimaatverandering, zoals blijkt uit de talrijke veiligheidsstrategieën, beleidsverklaringen en duurzaamheidsrapporten die de afgelopen jaren over dit onderwerp zijn gepubliceerd. Deze schetsen manieren om zich aan te passen aan een veranderend klimaat en tegelijkertijd ervoor te zorgen dat de doctrines van groei en hegemonie niettemin worden verdedigd tegen alle weerstand.
Staakt het vuren nu
Samen met de EU en de NAVO bereidt Duitsland zich voor op scenario’s als oorlog, milieuramp en toestroom van vluchtelingen om ervoor te zorgen dat zijn buitenlands beleid nog steeds geschikt is voor zijn doel en zijn veiligheidsbelangen worden beschermd. Een cynische benadering gezien het feit dat degenen die het minst hebben bijgedragen aan de opwarming van de aarde, degenen zullen zijn die het minst hebben bijgedragen aan de opwarming van de aarde. En een die nog absurder lijkt als je bedenkt dat de vernietiging van het milieu als gevolg van militaire investeringen en conflicten over hulpbronnen het klimaat verder zal helpen opwarmen.
Tegelijkertijd worden er stappen gezet om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen. Niettemin toont een vorig jaar gepubliceerd Greenpeace-rapport aan dat de meerderheid van alle militaire missies van de EU verband houdt met de bescherming van de invoer van olie en gas. Er moet een einde komen aan deze gevaarlijke relatie tussen fossiele brandstoffen, militaire missies en oorlog.
Meer wapens betekent meer schade aan het klimaat, niet meer veiligheid. Stijgende defensiebudgetten onder de NAVO-staten zullen Rusland en China simpelweg overtuigen om op hun beurt de militaire investeringen te verhogen. Met $ 2,1 biljoen hebben de wereldwijde wapenuitgaven al recordniveaus bereikt.
Terwijl de oorlog in Oekraïne voortduurt, is de grootste uitdaging van de 21e eeuw – de klimaatcrisis – van de agenda verdwenen.
We mogen echter niet vergeten dat de aanpak van die crisis alleen kan slagen als alle landen – ook Rusland – samenwerken. De onmiddellijke eis is een staakt-het-vuren, gevolgd door maatregelen om vertrouwen op te bouwen, zoals internationale ontwapeningsverdragen. Bovendien zal Rusland hulp van buitenaf nodig hebben om over te stappen op een klimaatvriendelijke energie-industrie. Wat nodig is, is een fundamentele sociaal-ecologische transformatie, waarbij de beleidsvorming wordt gedicteerd door de behoeften van iedereen. Dat lijkt nu misschien ondenkbaar, maar wat is het alternatief? Ongecontroleerde opwarming van de aarde zou catastrofaal zijn voor de hele wereldbevolking.
Dit is een vertaling van deze pagina op https://www.ips-journal.eu (International Politics and Society). Auteur: Angelika Claußen. Dr. med. Angelika Claußen is Co-Chair of the German section of IPPNW (International Physicians for the Prevention of Nuclear War / Physicians in Social Responsibility) and President of IPPNW Europe.
International Politics and Society original content is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 2.0 Generic licence.
