Giftige dampen met duizenden kubieke meters tegelijk te laten ontsnappen, het zogenaamde ontgassen. In de binnenvaart is dit de normaalste zaak van de wereld.
“Als je weigert, verscheuren opdrachtgevers het contract”
Uit schattingen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, blijkt dat in Nederland ongeveer vijftien binnenvaartschippers dagelijks hun leidingen open zetten om giftige gassen te laten ontsnappen. Zo’n 5.500 keer per jaar komen zo giftige dampen in de lucht, waarbij miljoenen kubieke meters dampen van benzeen, tolueen, xyleen en andere schadelijke stoffen vrijkomen. Binnenvaartschippers willen dit ontgassen zelf ook niet, maar ze kunnen vrijwel niet weigeren. Als tankschippers hun lading diesel, nafta, tolueen of andere olieproducten hebben afgeleverd, moeten de achtergebleven dampen uit de ladingtanks worden geblazen, zodat de nieuwe lading in een schoon schip komt. Weigeren te ontgassen, betekent dat hun contract wordt verscheurd.
Ontgassen is onnodig
Er bestaan technieken om de dampen gecontroleerd af te vangen. Maar dit is duur (ruim € 10.000,- per schip) en er is maar één installatie in Moerdijk die dit kan. Ook kost het geld als een schip hierop moet wachten of om moet varen. „De oliebedrijven willen niet betalen”, aldus schipper Wink. „Het is puur winstbejag.”
Verbod op varend ontgassen onmogelijk volgens ministers
Het dossier Ontgassen sleept al jaren. Opeenvolgende ministers van Infrastructuur en Waterstaat hebben een verbod op het uitstoten van giftige dampen door de binnenvaart jarenlang ten onrechte tegengehouden. Dit blijkt uit een juridische analyse van hoogleraar internationaal economisch recht Alessandra Arcuri van de Rotterdamse Erasmus Universiteit. En voor zover er sprake was van overtreden van een verbod: de Inspectie Leefomgeving en Transport schreef de afgelopen drie jaar meer dan honderd waarschuwingsbrieven, maar legde geen enkele boete op, blijkt uit cijfers die NRC opvroeg.
Op Sargasso.nl is een heel dossier bijgehouden: Ontgassen Archives – Sargasso.
Het dossier heeft alle ingrediënten die je kunt verwachten: het verkeerd informeren van de Tweede Kamer, bewonersgroepen die domweg genegeerd worden met hun klachten, bestuurders die in de beste neoliberale traditie alleen maar oog hebben voor de belangen van de betrokken oliebedrijven, juridische haarkloverij die altijd nadelig uitvalt voor natuur en milieu, diensten die hun taak verzuimen en niet handhaven.
Uit Professor maakt gehakt van argumentatie tegen verbod ontgassen – Sargasso:
“Vorige week schreven we over het onderzoeksrapport ‘Floating Degassing in the Netherlands: Rights and Obligations under International Law.‘Dat professor Arcuri en phd-kandidaat Errol, beide van Erasmus School of Law, schreven met ondersteuning van The Erasmus Initiative ‘Dynamics of Inclusive Prosperity’. Ook hebben we aandacht besteed aan de reactie van minister Harbers, waarin hij uitlegde dat een nationaal verbod niet zou kunnen. Dinsdag publiceerde professor Arcuri een open brief aan de minister, waarin ze de argumenten van de minister weerlegt. Reden voor de Tweede Kamer om de stemmingen over de moties over varend ontgassen uit te stellen. Uit de wandelgangen hoort Sargasso dat er mogelijk een technische briefing georganiseerd gaat worden met professor Arcuri, zodat Tweede Kamerleden zich kunnen laten informeren over de (on)mogelijkheden van een nationaal verbod.”
In hun brief komen professor Arcuri en phd-kandidaat Erol tot de conclusie: een nationaal ontgasverbod is mogelijk en er is geen internationale belemmering voor de invoering ervan.
Tot slot nog uit het Sargasso-artikel:
“De in de Kamer voorliggende moties zijn van wisselende kwaliteit. De motie van JA21 en BBB klinkt als een voortzetting van de taskforce varend ontgassen, of hoe dat praatcircus tegenwoordig ook heet. Het is het huiswerk dat de minister sinds de aankondiging in 2018 van een landelijk verbod in 2020 al lang en breed had moeten uitvoeren. Zoals Arcuri en Erol ook stellen is er niets in het CDNI of de wijzigingen uit 2017 dat dat verhinderd. Het is eerder politiek, bestuurlijk onwil en meestribbelen van verladers als Vitol, Trafiqura en Glencore. De motie van PvdD roept simpelweg op tot een snel verbod. Daarmee is er nog geen oplossing voor schippers, omwonenden of natuur. Tenzij er gehandhaafd gaat worden op basis van de wet economische delicten, maar dan zijn schippers de dupe in plaats van verladers. De motie van D66 en die van GroenLinks, SP en PvdA geven allebei blijk van besef dat er naast een verbod ook gewerkt moet worden aan een netwerk van ontgassingsinstallaties. Waarbij de motie van GroenLinks, SP en PvdA de minister vastklinkt aan zijn eigen roadmap. Al kom ik daar alleen een uitstelbrief over tegen.”
Wat betreft het varend ontgassen gaat het gewoon om een milieuschandaal zonder weerga. We zijn benieuwd of de politiek de belangen van milieu en natuur eens prioriteit geven boven de belangen van de in dit geval ook zeer vervuilende fossiele olie-industrie.
Verbod op varend ontgassen vanaf juli 2024
Binnenvaartschepen mogen uiterlijk volgend jaar juli 2024 niet meer varend ontgassen. Dat heeft minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat bekend gemaakt. Het verbod op het ontgassen van gevaarlijke stoffen stond al lange tijd op de agenda. Nu komt het er dus eindelijk ook definitief: Verbod op varend ontgassen vanaf volgend jaar – Omroep Gelderland (gld.nl).
Lees hier de laatste stand van zaken: Minister Harbers kondigt (alweer) verbod op varend ontgassen aan – Sargasso
Links
Overheid houdt verbod op giftige uitstoot binnenvaartschepen tegen – NRC
Benzeen | Advies | Gezondheidsraad
Tankers lozen elke dag illegaal kankerverwekkend gas vanaf de Waal | Binnenland | AD.nl
Verbod op varend ontgassen uiterlijk 1 juli 2024 van kracht | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
