Nieuwe regering Netanyahu: ultrarechts en ultraorthodox

De actuele ontwikkelingen in Israël zijn bron van grote zorg. De Likudpartij van Netanyahu won 1 november 2022 de parlementsverkiezingen. Hij mocht daarom als eerste een poging doen om een nieuwe regering te vormen. Bij de gevestigde partijen hoefde hij niet aan te kloppen. Daarvoor heeft hij in het verleden te veel beloftes gebroken en te veel mensen een mes in de rug gestoken.

Twee ultraorthodoxe partijen en een blok van drie ultranationalistische partijen stonden echter te trappelen om zich bij Netanyahu aan te sluiten. Netanyahu moet terecht staan voor corruptie en omkoping, en zag nu zijn kans schoon om toch weer zelf een nieuwe regering te vormen. Hij hoopt als premier de wet te kunnen veranderen, zodat hij niet langer vervolgd kan worden.

Uiteindelijk lukte het Netanyahu een regering te vormen door vergaande concessies te doen en zeer omstreden figuren een belangrijke positie te geven. Met de steun van de ultraorthodoxe partijen kan de nieuwe regering rekenen op 64 van de 120 zetels in de Knesset.

Omstreden extreemrechtse politici in Netanyahu’s kabinet met criminelen

De woensdag afgeronde coalitie bestaat uit “een mix van een ultraorthodox en rechts blok”, met enkele van de meest “rechtse politici die we hebben gezien”, meldde Sara Khairat van Al Jazeera.

De extreemrechtse Itamar Ben Gvir, die meerdere veroordelingen heeft voor het steunen van een Joodse terreurgroep en voor het aanzetten tot racisme, is hoofd binnenlandse veiligheid geworden. Hij heeft nu de leiding over de strijdmacht die gevoelige operaties uitvoert op de Westelijke Jordaanoever, belast is met het onderdrukken van Palestijnse rellen en protesten, en is ook verantwoordelijk voor het toezicht op demonstraties in Israël. Een beruchte uitspraak van hem is ‘dat er gewoon geschoten moet worden op Palestijnen die met stenen gooien’. Hij loopt zelf regelmatig met zijn pistool te zwaaien.

Ben Gvir op campagne in Jerusalem – Foto: Avishag Shaar-Yashuv

Een wet die vorige week op aandringen van Ben Gvir werd aangenomen, gaf hem als leider van de Otzma Yehudit-partij brede politieke controle over de Israëlische politie, inclusief de mogelijkheid om het algemene politiebeleid te sturen. Ook de invloed van de minister op het beleid werd uitgebreid. Ben Gvir trok extra bevoegdheden naar zich toe en heeft nu bijna volledige controle over wetshandhaving als onderdeel van zijn nieuw gevormde Ministerie van Nationale Veiligheid. Hij heeft van de regeringscoalitie een belofte gekregen dat hij ook de controle over de grenspolitie krijgt.

De ultranationalistische partij heeft ook toezeggingen gekregen om wetgeving door te voeren om de strafrechtelijke aansprakelijkheid te verminderen van soldaten en beveiligingspersoneel voor acties in actieve dienst. Er komt een doodstraf voor veroordeelde terroristen, ‘aanvallers’ kan hun nationaliteit ontnomen worden en kunnen worden gedeporteerd. Mogelijkheden om de gevangenisomstandigheden voor Palestijnse terreurgevangenen te verslechteren worden herzien. En de Palestijnse vlag wordt verboden bij door de staat gefinancierde instellingen en lokale gemeentelijke autoriteiten.

Avi Maoz is verantwoordelijk voor een deel van de inhoud van het openbare onderwijs. Maoz wordt door liberale media omschreven als een racistische, homofobe vrouwenhater. Hij heeft de kiesdrempel alleen maar gehaald door samen met twee andere uiterst rechtse partijen een lijst te vormen. Er is voor hem een speciale functie in het leven geroepen. Maoz, die uitermate vijandig staat tegenover niet-orthodoxe Joden, wordt verantwoordelijk voor de invulling van het begrip ‘Joodse identiteit’. Met de invulling van die post dreigt hij miljoenen Joden van het land te vervreemden.

Even de wetten naar je hand zetten

Sommige benoemingen in het ministerie waren alleen mogelijk vanwege een paar wetten die dinsdag door de Knesset zijn aangenomen. Twee wetten, genaamd de ‘Smotrich’ en ‘Deri’ wetten, genoemd naar de leiders van de religieus-zionistische partij en de ultraorthodoxe Shas-partij, werden aangenomen, met een parlementaire meerderheid van 63-55.

De ‘Deri’ wet stelt Aryeh Deri van Shas in staat om als minister van Binnenlandse Zaken te dienen ondanks zijn recente veroordeling voor belastingfraude, de ‘Smotrich’ wet staat Bezalel Smotrich van het religieus zionisme toe om meerdere posten op zich te nemen. Hij wil naast Defensie ook Minister van Financiën worden.

Deze wetten, in het bijzonder de “Deri”-wet, sluiten ook aan bij Netanyahu’s eigen poging om te ontsnappen aan mogelijke aansprakelijkheid voor zijn langlopende proces van corruptie/omkoping. Als dergelijke uitzonderingen kunnen worden gemaakt voor Smotrich en Deri en in de wet kunnen worden vastgelegd, maakt dit de weg vrij om hetzelfde te doen voor Netanyahu, wanneer dat nodig is.

Ultranationalist Smotrich in controle over Palestijnse levens

De ultranationalist Bezalel Smotrich, die zichzelf omschrijft als een ‘trotse homofoob’ (hij wil de Gay Pride in Tel Aviv verbieden) wilde eigenlijk Minister van Defensie worden, maar de Verenigde Staten gingen hier voor liggen. In plaats daarvan kreeg hij via een op maat gemaakte functie de leiding over dat deel binnen het ministerie van Defensie dat het burgerlijke leven in de bezette gebieden min of meer beheert, voor zowel de kolonisten als de Palestijnen. Op deze manier kan Smotrich controle hebben over veel Palestijnse levens terwijl hij niet officieel minister van Defensie is. In 2005 heeft hij Israëliërs aangevallen uit protest tegen de terugtrekking uit Gaza. Smotrich wil bezette gebieden annexeren zonder enige rechten toe te kennen aan de Palestijnen die daar wonen.

Grote zorgen

Er zijn grote zorgen dat de hervormingen van deze ultrarechtse regering de onafhankelijkheid van de politie vernietigen, de democratische principes van de rechtsstaat ondermijnen en “ervoor zorgen dat de politie volledig wordt gecontroleerd door politici en de politie als een marionet aan een touwtje achterlaat” (aldus vertrekkend minister Barlev). Vele Israëliërs zijn bang dat de illegale nederzettingen op de bezette Westoever verder zullen uitbreiden, dat er nog hardhandiger zal worden opgetreden tegen de Palestijnse gemeenschap, en dat de rechten van de lhbti+-gemeenschap zullen worden aangetast.

Grote onrust over machtsverhouding tussen parlement en de rechterlijke macht

De nieuwe regering wil dat een meerderheid in het parlement wetten kan doorvoeren, ook al zijn ze volgens het Israëlische hooggerechtshof in strijd met de ‘basiswetten’ van het land. Israël kent geen grondwet. Momenteel kunnen de rechters van het hof wetten afschieten als die naar hun oordeel in strijd zijn met een van deze basiswetten. Dat moet verleden tijd zijn, meent de nieuwe regering. Het plan leidt tot ontzetting bij Israëlische rechters en rechtsgeleerden. Het enige rechtsorgaan dat de regering kan controleren (een Senaat heeft Israël niet) wordt zo aan de kant geschoven. Fundamentele rechten zoals het recht op gelijkwaardigheid en het recht op burgerlijke vrijheden, zijn dan niet meer gewaarborgd. Ook wil de regering de wet zo aanpassen die aan het parlement toegestaan is om beslissingen van het Hooggerechtshof terzijde te schuiven.

Religieus zionisme leidt tot religieus racisme

In de Haaretz kunnen we lezen dat President Isaac Herzog zijn bezorgdheid heeft uitgesproken naar aanleiding van verklaringen van zowel Orit Strock als Simcha Rothman van Religious Zionism die diensten en medische behandelingen voor de LGBTQ-gemeenschap willen verbieden: “De racistische uitspraken die de afgelopen dagen tegen de LGBTQ-gemeenschap en tegen burgers uit verschillende gemeenschappen zijn gehoord, baren mij grote zorgen. ” zei Herzog, eraan toevoegend: “Ik veroordeel elke verklaring die dient als basis voor uitsluiting of elk fenomeen dat discriminatie toestaat. Ik werk en zal met al mijn macht werken als president van de staat om schade aan onze verschillende gemeenschappen te voorkomen.”

Premier Netanyahu zag zich gedwongen om afstand te nemen van de verklaringen van Strock en Rothman: “We kunnen LGBTQ niet discrimineren of de rechten van Israëlische burgers schenden. Er zal geen situatie zijn in een land dat ik leid dat een persoon, hij of zij, LGBTQ , Arabier, ultraorthodox of wie dan ook, gaat naar een hotel en wordt niet bediend of gaat naar een dokter en wordt niet behandeld. Dit is niet gebeurd in de laatste 15 jaar van mijn premierschap, en het zal nu ook niet gebeuren .”

Dat laat onverlet dat Netanyahu racisten salonfähig heeft gemaakt en heeft gelegitimeerd vanwege zijn persoonlijk belang om immuniteit te verkrijgen voor zijn vervolging wegens corruptie en omkoping.

Provocatie

Netanyahu zal er zijn handen vol aan hebben om de religieus-zionistische partij in toom te houden. En dat is niet zijn enige probleem. Dat ook Ben Gvir zich niet zal laten beperken in zijn provocaties van de Palestijnen, bleek direct al op 3 januari 2023. Ondanks waarschuwingen dat dit extreem gevoelig ligt, maakte Ben Gvir dinsdag een wandeling op De Tempelberg in Oost-Jerusalem.

Ook van zijn zoon Yair heeft Netanyahu afstand moeten nemen. Hij suggereerde dat de aanklagers en politie die zijn vader hebben onderzocht schuldig zijn aan verraad en het beramen van een “staatsgreep” en de doodstraf verdienen. Netanyahu zei dat hij “van Yair houdt als een zoon met zijn eigen mening”, maar hield in dat hij “het niet eens was” met Yair.

Apartheidssyteem

Amnesty International, Human Rights Watch en de Israëlische mensenrechtenorganisatie Btselem hebben Israël op basis van de criteria van de anti-apartheidsconventie van de VN (1973) inmiddels als een ‘apartheidsstaat’ gedefinieerd. Hoewel de initiatieven en standpunten van de extreemrechtse regeringspartijen kunnen zorgen voor een verdere normalisering van dit apartheidssysteem, weerhield dit Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen er niet van om Netanyahu te feliciteren. Netanyahu kreeg ook heel vlug felicitaties van zowel de Russische president Poetin als van de Oekraïense president Zelensky. De laatste tweette dat hij met de Israëlische premier nauw wil samenwerken om te komen tot hechtere relaties. Netanyahu heeft al laten blijken dat Oekraïne voortaan kan rekenen op Israëlische wapenleveringen, hetgeen de vorige Bennett-Lapid-regering weigerde. Ook autoritaire leiders in Europa, zoals Victor Orban van Hongarije, verwelkomen de nieuwe Israëlische regering. De neofascistische Italiaanse premier Meloni toonde zich enthousiast over Netanyahu, die haar in september 2022 persoonlijk opbelde met felicitaties voor haar verkiezing. Dat Netanyahu zo openlijk contact maakte, zet een streep onder het Israëlische beleid om geen relaties aan te gaan met partijen die verwantschap vertonen met nazistische of neonazistische denkbeelden.

We gaan zien welke landen zich nog achter Israël blijven scharen, als de regering van Netanyahu deze extreemrechtse apartheidspolitiek ook gaat praktiseren.

Bronnen:

Director-general of police ministry leaves hours after Ben Gvir takes over | The Times of Israel

Judicial reform, boosting Jewish identity: The new coalition’s policy guidelines | The Times of Israel

Police minister urges force to ‘keep strong backbone’ as he hands over to Ben Gvir | The Times of Israel

Former justice who once approved Deri’s return as minister says wouldn’t do so now | The Times of Israel

Liberaal Israël in spanning: Netanyahu vormt regering met extremisten, vrouwenhaters en homofoben (volkskrant.nl)

Israëlische regering wil absolute macht naar zich toe trekken (trouw.nl)

Human Rights Advocates Alarmed Over Israel’s New “Fascist, Racist” Government – Truthout

The masks are falling on Netanyahu’s cabinet of criminals – Mondoweiss

Netanyahu’s Far-right Allies: Doctors Could Refuse Treatment on Religious Grounds, Hotels Can Refuse LGBT Guests – Israel News – Haaretz.com

Ultrarechtse Israëlische ‘regering van duisternis’ kiest voor meer dodelijke kolonisatie en discriminatie – DeWereldMorgen.beDeWereldMorgen.be