Klimaatprotest tegen privé-jets op Schiphol

Op het luchthaventerrein op Schiphol-Oost waar uitsluitend privéjets opstijgen en landen, drongen op 5 november 2022 klimaatactivisten binnen op het terrein van de terminal. De demonstranten begonnen hun acties op Schiphol Plaza, voor een protest dat was aangemeld en goedgekeurd door de gemeente Haarlemmermeer. Het protest zou zich later verplaatsen naar het terrein van de terminal. Iets na twaalven knipten de actievoerders op minstens drie plekken de hekken aan de oostkant van Schiphol door.

Ook klommen ze het hek over met hulp van een gehuurde vrachtwagen. Ze gingen onder de privéjets zitten, om zo te voorkomen dat ze konden opstijgen. Diverse actievoerders ketenden zich vast aan toestellen. Uit veiligheidsoverwegingen lijmden ze zich niet vast aan het asfalt, zo was besloten in één van de vele trainingen vooraf.

Scientist Rebellion

Onder de activisten waren 25 wetenschappers van actiegroep Scientist Rebellion, onder wie Radboud-microbioloog Marjan Smeulders. Lees hier een interview met haar over de actie.

Activisten van Greenpeace en Extinction Rebellion klommen met ladders over de hekken, anderen braken door opengeknipte gaten in de omheining. Meer dan 500 actievoerders met spandoeken en fietsen, probeerden de privéjets tegen te houden.

Het gevolg was dat activisten in gele hesjes op de fiets werden achtervolgd door marechaussees in gele hesjes, het leverde leuke beelden op. Het plezier droop er van af. Lachend cirkelden de actievoerders op de fiets rondom de vervuilende privéjets, hoe symbolisch kan het zijn!

Even tot hier over de Schiphol-actie

Hardhandige arrestaties

De marechaussee had rond 16.00 uur pas enkele tientallen activisten gearresteerd. Vanaf dat moment ging de marechaussee over tot een hardhandiger aanpak, waarbij demonstranten van hun fiets werden getrokken. In totaal werden er 413 activisten aangehouden, veel meer dan het eerder genoemde aantal van 200. Sommige aanhoudingen pas later officieel konden worden geregistreerd, inmiddels zijn alle arrestanten weer vrij.

De Europese branchevereniging van de zakelijke luchtvaartsector (EBAA) reageerde verbolgen op de actie, onder meer omdat die er volgens de vereniging toe had geleid dat een medische vlucht moest uitwijken. Dit bleek echter niet te kloppen. De activisten hadden nauw contact met de autoriteiten over het openblijven van de Oostbaan, zodat noodzakelijke vluchten altijd door zouden kunnen gaan.

Geen uitzondering meer voor Schiphol

Greenpeace had vooraf al bekendgemaakt dat er een “verstorende actie” zou komen. Dat bleek de actie tegen de privéjets te zijn. Privéjets waren doelwit omdat vluchten met die vliegtuigen volgens Greenpeace het meest vervuilend zijn. Schiphol is een van de grootste vervuilers van Nederland. In de Klimaatwet wordt luchtvaart niet eens genoemd als sector die de CO2-uitstoot omlaag moet brengen. En Schiphol heeft geen natuurvergunning voor stikstofuitstoot, houdt zich niet aan de regels tegen herrie en betaalt geen belasting op kerosine. Het moet afgelopen zijn met deze uitzonderingen die de overheid maakt. Terwijl iedere sector, van boeren tot fabrieken, de uitstoot naar nul moet brengen.

Ook staatsbedrijf Schiphol Group moet meedoen en stoppen met vervuilen. Al jaren wordt de schade aan klimaat, natuur en gezondheid genegeerd. Dit staatsbedrijf kan gewoon doorgaan met vervuilen, ook al tekende Nederland het Klimaatakkoord van Parijs. Overal zijn grote veranderingen nú nodig, juist ook in de luchtvaart.

Schiphol is niet de belangrijkste Europese luchthaven voor privé-jets (dat is Paris Le Bourget met ruim 53.000 vliegbewegingen per jaar), maar is toch goed voor elfduizend vliegbewegingen per jaar (in Amsterdam staan 97 privé-vliegtuigen). De extreem rijken pakken steeds vaker het privé-vliegtuig met een uitstoot die per vlucht van vijfhonderd kilometer vierenhalf tot vijftien keer hoger is dan die van een regulier passagiersvliegtuig en wel vijftig keer meer dan een treinrit, zoals de European Federation of Transport and Environment heeft berekend. De ongelijkheid is in de luchtvaart pijnlijk groot: een klein clubje van 8% van de Nederlanders neemt 40% van de vluchten. Als je kijkt naar de hele wereld is deze ongelijkheid nog groter: 1% van de wereldbevolking veroorzaakt de 50% van de vervuiling van de luchtvaart.

Vijf cruciale stappen voor Schiphol:

Op de website van Greenpeace staan deze vijf stappen genoemd:

Stop met vervuilen. Schiphol moet met een klimaatplan komen in lijn met maximaal 1,5 graad opwarming, ook voor alle uitstoot door getankte kerosine. Minimaal moet de luchtvaart net als andere sectoren de CO2 en stikstof uitstoot halveren voor 2030, ook voor alle getankte kerosine. De oplossing is minder vluchten en geen opening van Lelystad Airport. Zorg voor een ruimhartig luchtvaartfonds voor werknemers. Toon visie en verantwoordelijkheid voor een toekomst met veel minder vluchten.
Schrap onnodige vluchten. Vervang korte vluchten door de trein. En maak een einde aan alle privévluchten, de meest vervuilende vluchten.
Vertel het eerlijke verhaal. Geen greenwashing meer, Schiphol. Zeg eerlijk dat CO2-compensatie misleiding is en ‘duurzame vliegtuigen’ een sprookje zijn.
Stel wettelijke klimaatregels. Ook de overheid is aan zet. Het ministerie van I&W werkt nu aan een CO2-plafond voor de luchtvaart, dat de jaarlijkse uitstoot gaat begrenzen. Maar dat plafond dreigt veel te hoog te worden, zodat Schiphol tot 2070 door kan blijven vervuilen. Wij eisen een plafond dat daalt en wetenschappelijk in lijn is met het 1,5 graad doel uit het Klimaatakkoord van Parijs.
Geef vliegen een eerlijke prijs. Verhoog de belasting op tickets en hef accijns op kerosine. Nu subsidieert de overheid jaarlijks de luchtvaart nog met €2 miljard. Investeer dit geld slimmer door de trein toegankelijker te maken voor iedereen.

Radicaal activisme versus brede meer pacifistische beweging

Het boek ‘Eco-sabotage of hoe je een pijpleiding opblaast‘ van Andreas Malm staat flink in de belangstelling van (klimaat)activisten. In de Groene Amsterdammer staat een zeer lezenswaardig artikel van Ewald Engelen. Hij besteed daarin aandacht aan het boek, maar interviewt Andreas Malm ook over zijn ideeën over klimaatactivisme. Zie ook de pagina over de Soep en puree discussie, zoals wij die genoemd hebben.

Over de Schiphol-actie schrijft Ewald Engelen: “Anders dan de controversiële acties van de laatste weken van Just Stop Oil en anderen, die weerloze schilderijen als doel hadden genomen om de urgentie van maatregelen tegen klimaatverandering voor het voetlicht te brengen, was dit een doel dat wél voldeed aan de criteria voor burgerlijke ongehoorzaamheid die de Zweedse eco-marxist en klimaatactivist Andreas Malm in zijn vorig jaar verschenen boek How to Blow Up a Pipeline heeft opgesteld: richt je als klimaatactivist op de eigendommen van de rijken die verantwoordelijk zijn voor luxe emissies en laat de noodzakelijke emissies van de minder bedeelden zoveel mogelijk ongemoeid.”

(..)

“Malm pleit voor milieuacties gericht tegen de vervuilende eigendommen van de rijken. Het zijn de rijken die wij ons als mensheid niet kunnen permitteren. Hun uitstoot zal omlaag moeten.”

(..)

“Voor Malm geldt voor de klimaatstrijd hetzelfde: zo machtig, zo perfide en zo roofzuchtig is Big Oil dat geweld niet alleen noodzakelijk maar ook acceptabel is. Tegen eigendommen, welteverstaan, niet tegen mensen. Daar ligt de grens.”